Cursus Deens

Audio-Lingual Method (ALM) (Army Method/New Key)

Bedacht door wie en wanneer

De audiolinguale methode was reeds in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw in Engeland en Amerika ontwikkeld, onder andere door de Amerikaanse taalkundige Leonard Bloomfield. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog werd het noodzakelijk om de (Amerikaanse) soldaten elementaire verbale communicatieve vaardigheden te leren. Door de invloed van het leger werd de audiolinguale methode soms bekend als de ‘legermethode’.

Kenmerken van de Audio-Lingual Method (ALM)

De audiolinguale methode kun je beschouwen als een antwoord op de grammatica-vertaalmethode. Het was nieuw dat de taallessen volledig plaatsvonden in de doeltaal (bijvoorbeeld Deens). De belangrijkste vaardigheden zijn kunnen spreken en luisteren (in het Deens) en de (Deense) grammaticale structuur worden door middel van mondelinge structuuroefeningen geleerd. De bedoeling is om vrijwel zonder fouten Deens te leren verstaan en spreken, wat begint met een Deenssprekende na kunnen spreken. Herhaling is hiervoor het middel; er wordt met driloefeningen gewerkt om Deense zinnen alsook structuren te leren beheersen, zodat reacties spontaan en als het ware automatisch worden. Docenten Deens kunnen zo een zin bijvoorbeeld tien maal herhalen en vervolgens een nieuw Deens woord of meerdere nieuwe Deense woorden toevoegen. Bij de audiolinguale methode wordt veel gewerkt in de zogeheten talenpractica, waarbij lerenden een koptelefoon op hebben en zinnen beluisteren en deze zinnen naspreken. Geschreven Deens wordt pas aangeboden als het mondelinge Deens inmiddels vertrouwd is. Er worden wel afbeeldingen gebruikt om nieuwe Deense woorden te introduceren.

Populariteit

De audiolinguale methode werd in Nederland pas omstreeks 1970 geïntroduceerd toen de Mammoetwet van kracht werd. Er waren al gauw grote bezwaren tegen deze saaie drills. De techniek wilde wel eens haperen. De talenpractica raakten hierdoor vrij gauw in onbruik. In plaats van de talenpractica werden de voor mondeling gebruik bedoelde structuuroefeningen schriftelijk gemaakt. Leerboekenschrijvers wonnen weer aan populariteit en boden weer expliciete grammaticaregels aan. Toch liet de audiolinguale methode wel sporen na. Het was nu breed geaccepteerd dat het bij een taal (zoals Deens) leren niet gaat om het uit het hoofd leren van de (Deense) grammatica, maar om het gebruiken ervan. Luistervaardigheid (Deens), waar de meeste taaldocenten vóór 1970 geen of nauwelijks aandacht aan schonken, was ontdekt.

Voor- en nadelen van de Audio-Lingual Method

De audiolinguale methode is voor beginnende studenten Deens effectief. Een correcte uitspraak Deens wordt aangeleerd van het begin. De audiolinguale methode is docentgestuurd waardoor deze een efficiënte en vlotte overdracht van taalkennis kan bieden. De audiolinguale methode kan ook bij grote(re) groepen worden toegepast.

De docentgestuurde kant is tegelijkertijd een nadeel; eigen input wordt niet van de studenten verwacht, waardoor het risico dreigt van passiviteit en onvoldoende betrokkenheid en motivatie. Een ander bezwaar van de methode is dat de geoefende drills niet zo gemakkelijk om te zetten zijn in levend taalgebruik Deens.

GoldList Method (GLM)

Bedacht door wie en wanneer

De GoldList Method (‘gouden lijst-methode’) is door David J. James, alias Viktor Dmitrievitch Huliganov of Uncle Davey ontwikkeld.

Kenmerken van de GoldList Method (GLM)

De GoldList Method is een methode om woorden of zinnen in een vreemde taal (bijvoorbeeld Deens) op een zodanige manier te leren dat het in het langetermijngeheugen wordt opgeslagen. De GoldList-methode werkt middels zelfgeschreven woordenlijsten (Deens) die na verloop van tijd herhaald worden. De opgeschreven Deense zinnen en woorden worden hardop gelezen door de studenten. Al deze woorden en/of zinnen uit het hoofd te leren, is niet de bedoeling, maar door blootstelling gebeurt dit eigenlijk automatisch. De woordenlijst wordt telkens veranderd; Deense woorden die zijn aangeleerd, worden van de lijst verwijderd. De Deense woorden die nog steeds problemen geven, blijven staan.

Populariteit

Aanhangers van de GoldList-methode beweren dat de zinnen en woorden spontaan worden opgeslagen in het langetermijngeheugen, iets dat door geheugenwetenschappers wordt betwijfeld. Kennis in het algemeen wordt onthouden wanneer de kennis ook betekenisvol en relevant is voor de student. De GoldList-methode kan werken voor Deense woorden en zinnen die betekenisvol en relevant zijn voor de lerende.

Voor- en nadelen van de GoldList Method

Voor lerenden die baat hebben bij bijvoorbeeld Post-its^® als geheugensteun kan deze GoldList Method functioneren. Met de hand schrijven werkt effectiever dan typen of, zelfs redelijk zinloos: een fotootje maken, omdat het fysieke gedeelte van het geheugen door het schrijven wordt aangesproken en meewerkt. Het gebrek aan context is een minpunt. Talen zijn veel meer dan alleen een reeks losse woorden en/of zinnen. Daarnaast is deze GoldList-methode bijzonder tijdrovend omdat steeds handgeschreven lijsten moeten worden aangemaakt.

De Natural Method

Bedacht door wie en wanneer

De Natural Method, ook de Natural Approach (de ‘natuurlijke aanpak’) genaamd, is door Tracy D. Terrell en Stephen Krashen in 1983 ontwikkeld.

Kenmerken van de Natural Method

De Natural Method is gericht op de natuurlijke manier van het verwerven van de taal (zoals bijvoorbeeld Deens). De leermethode probeert het Deens te leren op de manier waarop mensen als kind hun moedertaal leerden. De taalregels van het Deens leert de student ook onbewust op die manier. Alleen het Deens wordt hiervoor gebruikt met de nodige visuele hulpmiddelen. Het streven is een stressvrije leeromgeving. De lerenden worden blootgesteld aan een grote hoeveelheid begrijpelijke input. Bij de deze methode wordt de taalproductie Deens niet geforceerd, maar mag spontaan ontstaan. De nadruk ligt op communicatie en niet zo zeer op het corrigeren van vormfouten en expliciete Deens grammatica.

Als de lerenden worden ondergedompeld in het Deens werkt de methode het meest effectief. Om te zorgen dat de student plezier heeft van de ervaringen, moeten de leeractiviteiten in het Deens stimulerend zijn.

De Natural Method heeft vrij veel overeenkomsten met de Directe Methode. Het idee van natuurlijke taalverwerving is het uitgangspunt van beide methoden; het verschil is dat bij de Directe Methode meer nadruk wordt gelegd op de praktijk en bij de Natural Method meer op de blootstelling aan taalinput en het verminderen van spreekangst.

Populariteit

Het is veelvuldig aangetoond dat onderdompeling een zeer effectieve methode kan zijn. De natuurlijke aanpak is een populaire wijze van lesgeven bij taaldocenten Deens, omdat de methode betrekkelijk eenvoudig is om te begrijpen voor lerenden. Maar er is eveneens kritiek op de Natural Method. De methode is voornamelijk gericht op het impliciet aanleren van de grammatica van het Deens. De studenten zouden weliswaar leren in het Deens te communiceren, maar door ontoereikende kennis van de grammatica in een wat gebrekkige, vereenvoudigde versie van de taal blijven steken.

Voor- en nadelen van de Natural Method

Het wordt prettig gevonden om op een natuurlijke manier de Deense taal te leren. De studenten wordt de mogelijkheid geboden om een persoonlijke band met het Deens op te bouwen. Doordat er niet ‘uit het hoofd geleerd hoeft te worden’, beklijft het geleerde voor een langere tijd.

Doordat er bijna geen druk ligt op de taalproductie, kan het nadeel zijn dat het langer duurt voor er resultaten merkbaar zijn. Ook bereidt de methode lerenden niet per se op een bepaald Deens examen voor.

Structurele Aanpak

Bedacht door wie en wanneer

De ‘Structurele Aanpak’ (Engelse naam: Structural Approach; ‘SA’) is door Charles Fries, oprichter en directeur van de English Language Institute aan de Universiteit van Michigan en één van zijn studenten Robert Lado ontwikkeld in de jaren 50.

Kenmerken van de Structurele Aanpak (SA)

De Structurele Aanpak is een methode van taalverwerving die als doel heeft om de student vertrouwd te laten raken met de fonologische en grammaticale structuur van de doeltaal (bijvoorbeeld het Deens). De beheersing van deze structuren levert volgens de Structurele Aanpak meer op dan het leren van woordenschat Deens. Het draait om het herkennen en kunnen toepassen van bepaalde samenstellingen van Deense woorden en groepen woorden in de juiste woordvolgorde. Deze vaste combinaties van woorden worden aan de student aangeboden in betekenisvolle situaties met gebruik van dramatisering, visualisatie, gezichtsuitdrukking en handelingen. De taalstructuren die het meest worden gebruikt, worden het eerst geleerd. De mondelinge vaardigheden Deens (luisteren en spreken) worden hierbij in eerste instantie gebruikt; daaruit volgen lezen en schrijven. Bij het aanleren en verbeteren van de productieve vaardigheid Deens (de spreekvaardigheden en de schrijfvaardigheden), krijgt de grammatica een grote plek. Andere benamingen voor de Structurele Aanpak zijn de Structural-Situational Approach (structurele-situationele benadering) en de Structural-Oral-Situational Approach (structurele-mondeling-situationele benadering).

Populariteit

In de jaren vóór 1970 werd de Structurele Aanpak ingezet op grote schaal om Engels te leren in Engelssprekende landen, de voormalige Britse koloniën alsook in Maleisië.

Voor- en nadelen van de Structurele Aanpak

Het voordeel van de Structurele Aanpak is dat studenten het Deens op een nauwkeurige manier geleerd wordt. De leren eveneensden krijgen inzicht in de Deense grammatica leren eveneens in welke situatie bepaalde bepaalde Deense woorden of woordcombinaties passend zijn of niet voor die situatie. De methode van de Structurele Aanpak gebruikt alledaagse taal. Aan de methode van de Structurele Aanpak kleven eveneens nadelen. De werkwijze is tamelijk tijdverslindend en geeft niet direct een ervaring van succes. De input van de lerenden zelf is behoorlijk beperkt; de leermethode is weinig creatief.

Communicatief taalonderwijs (Engels: Communicative Language Teaching; CLT)

Bedacht door wie en wanneer

Het communicatief Taalonderwijs (Engelse naam: Communicative Language Teaching, afkorting: CLT), ook ‘De Communicatieve benadering’ (Engelse naam: Communicative Approach, afkorting: CA) genoemd, is ontstaan in de jaren zestig van de vorige eeuw onder invloed van de ideeën van Noam Chomsky, die de nadruk legde op competenties bij het leren van een taal. De Amerikaanse taalkundige Dell Hymes was de grondlegger in 1966 van het concept communicatieve vaardigheden.

Kenmerken van Communicatief taalonderwijs (CLT)

Het communicatief talenonderwijs gaat uit van de visie dat interactie het uiteindelijke streven is van het leren van vreemde talen (zoals Deens).

De studenten leren middels CLT-technieken het Deens in praktijk te brengen door de interactie onderling en de taaltrainer Deens. Er wordt gebruikgemaakt van teksten in het Deens of ander materiaal uit de werkomgeving en/of het dagelijks leven. Het Deens wordt zowel tijdens en ook buiten de les gebruikt.

Studenten praten over persoonlijke gebeurtenissen met medestudenten en de docent Deens draagt onderwerpen aan die buiten het domein van de traditionele grammatica liggen, om de taalvaardigheid Deens in diverse situaties uit de praktijk te oefenen. Deense grammatica wordt inductief onderwezen, dit houdt in aan de hand van de praktijk, waaruit de regel volgt.

Bij CLT is de taaldocent Deens echt een trainer, die de lerende helpt communiceren in het Deens.

Populariteit

In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw werd het communicatief taalonderwijs heel populair, gedeeltelijk omdat de traditionele taalonderwijsmethodes geen groot succes bleken. Binnen een verenigd Europa kwam een grotere behoefte om vreemde talen te leren middels een methode die direct kon worden toegepast.

Voor- en nadelen van Communicatief taalonderwijs

De CLT (communicatief taalonderwijs) kent veel voordelen. Studenten ‘kunnen’ al snel ‘iets’ in het Deens; de methode is functioneel en studentgericht. Vanwege het gebruik van authentieke materialen, leren de studenten de Deense woorden die zij nodig hebben. CLT is een efficiënte methode. Voor de lerenden is het stimulerend doordat zij vlug succeservaringen hebben. Foutjes mogen worden gemaakt; al doende wordt de vaardigheden geleerd en daarna geperfectioneerd. Een keerzijde van de communicatieve benadering is dat er minder aandacht wordt geschonken voor grammatica, vocabulaire dat niet direct toepasbaar is en de uitspraak. De voorbereiding en planning vragen veel tijd van de taaltrainer en van de lerende vereist het een actieve deelname. Deze manier van leren is voor een aantal lerenden lastig of ongewoon, afhankelijk van welke achtergrond zij hebben. CLT (communicatief taalonderwijs) draait om het trainen van vaardigheden; hierbij gaat het vooral om de functie en niet zo zeer om de vorm en deze methode biedt de lerende geen echt samenhangend geheel.

Grammatica-/vertaalmethode (GVM) (Engels: Grammar-Translation Method; GTM)

Bedacht door wie en wanneer

In de 18^de en de 19^de eeuw was taalonderwijs vooral op praktisch taalgebruik gefocust. Taaldocenten leerden de studenten om gebruiksklare zinnetjes, dialogen, idiomatische uitdrukkingen, woordenlijsten enzovoort na te spreken, uit het hoofd te leren en vervolgens op te zeggen. Dit werd anders gedaan door een Duitse docent Frans en Italiaans; Johann Valentin Meidinger. Meidinger ontwikkelde een methode waarbij de grammatica centraal stond rond het jaar 1783. Meidinger wordt gezien als grondlegger van de zogenaamde grammatica-vertaalmethode (Grammar-Translation Method, afgekort GTM).

Kenmerken van de Grammatica-/vertaalmethode (GVM)

Deze methode was op het onderwijs in het Latijn gestoeld; de taal van de religie, cultuur en wetenschap. Onderwijs in Latijn was uiteraard op geschreven teksten van klassieke schrijvers gericht en was volledig op het vertalen en de grammatica (van bijvoorbeeld Deens) gericht. Dat werd gezien als een degelijke en wetenschappelijke aanpak. De Grammatica-/vertaalmethode gaat uit van de analyse van taalstructuren en taalvormen (van bijvoorbeeld Deens) waarbij de student zelf inzicht ontwikkelt. De lees- en schrijfvaardigheid Deens dus belangrijk bij deze methode. Literatuur, vertalen en uit het hoofd leren van woordenlijsten krijgen de nadruk. De docent draagt de kennis Deens over, de studenten memoriseren.

Populariteit

Hoewel al vanaf halverwege de negentiende eeuw ook tegengeluiden te horen waren, heeft tot recente datum de grammatica-/vertaalmethode een grote invloed op het talenonderwijs gehad.

Voor- en nadelen van de Grammatica-/vertaalmethode

De methode is een aardige mentale training voor diegenen voor wie het een uitdaging is om dingen uit het hoofd te leren. Ook biedt deze methode inzichten in de structuur van het Deens, doordat de nadruk wordt gelegd op de grammatica.

Er zijn echter meer keerzijden dan positieve kanten. De belangrijkste keerzijde is dat de luister- en spreekvaardigheid Deens behoorlijk achterblijft, waardoor de geleerde taal zelfs na jaren studeren nauwelijks mondeling toegepast kan worden. Omdat het over het algemeen om literair taalgebruik gaat, staat de leermethode ver van het dagelijks gebruik van het Deens af, ook in de context die wordt aangeboden. Bij het leren in groepen geeft deze methode niet de mogelijkheid tot een eigen creatief proces of tot differentiatie bij lerenden. De lerenden zijn slechts toehoorders en uitvoerders.

Onderdompeling (Engels: immersion)

Bedacht door wie en wanneer

De leermethode ‘Onderdompeling’ (Engels: language immersion) wordt over de hele wereld toegepast sinds de jaren 70, en dan met name op middelbare scholen waarbij een vak (zoals wiskunde) wordt gegeven in een vreemde taal. Binnen Nederland is de methode van ‘onderdompeling’ ook wel bekend als de methode die gebruikt wordt bij bijvoorbeeld onze collega’s van Taleninstituut Regina Coeli in Vught, ook wel ‘de nonnen van Vught’ genoemd. De methode van ‘onderdompeling’ is daar in 1963 ontstaan met Franse nonnen die taalles Frans gaven aan welgestelde dames uit Vught.

Kenmerken van onderdompeling

De methode van onderdompeling behelst dat degene die de taal (zoals het Deens) leert, vanaf het begin is omgeven door de nieuwe taal. Alle instructies vinden in de doeltaal (Deens) plaats; in het begin langzaam en met veel herhalingen en later op een meer natuurlijke manier. De studenten worden ook uitgedaagd vanaf het begin om in het Deens te spreken. Er wordt met simulaties en rollenspellen gewerkt. Op scholen die met onderdompeling werken, wordt de leeromgeving vaak in de stijl van het land van de Deense taal ingericht om een situatie te creëren alsof lerenden in Denemarken zijn. Studenten oefenen het Deens spreken één-op-één of in kleine groepen. Een andere wijze om onderdompeling te bereiken, is naar Denemarken reizen en daar bijvoorbeeld in een gastgezin verblijven.

Populariteit

Onderdompeling wordt als een erg goede methode om vreemde talen te leren gezien. Vooral de mondelinge taalbeheersing Deens kan uitstekend worden aangeleerd op deze wijze.

Voor- en nadelen van onderdompeling

Het grote voordeel is dat met deze methode snel resultaat wordt bereikt, doordat de leermethode behoorlijk intensief is. Omdat de student wordt erdoor omgeven, is het een kwestie van ‘sink or swim’; hij of zij moet echt in het Deens gaan communiceren. In principe zijn de studenten 24 uur per dag Deens aan het leren. De sociale interactie wordt versterkt door het samen oefenen in groepen. Lerenden ervaren dat als motiverend.

Dat het bereikte resultaat niet altijd wordt vastgehouden, is een nadeel. Als studenten in een korte tijd de Deense taal leren, door in Denemarken te zijn of door te zijn ondergedompeld in een kunstmatig gecreëerde omgeving, maar daarna weer tot de orde van de dag overgaan, is de kans groot dat het nieuw geleerde snel weer wegzakt. Dat een dergelijke taaltraining Deens nogal intensief is, kan een ander nadeel zijn. Niet alle lerenden hebben genoeg conditie om deze methode van leren vol te houden.

Suggestopedie (Suggestopedia)

Bedacht door wie en wanneer

Suggestopedia is een methode om taal te leren uit de zeventig jaren van de vorige eeuw. Deze leermethode is ontwikkeld door de Bulgaarse wetenschapper en psychotherapeut Georgi Lozanov.

Kenmerken van Suggestopedie

Suggestopedie is op de kracht van de suggestie gebaseerd. Lozanov was van mening dat positieve suggestie een voorwaarde is om (talen; bijvoorbeeld Deens) te kunnen leren. Daarvoor zijn een ontspannen sfeer en een wederzijds vertrouwen tussen de trainer (Deens) en de student van essentiële betekenis. Hiervoor dienen studenten ontspannen te zijn en zich veilig te voelen. Een leslokaal met een rijopstelling was niet geschikt om dit te kunnen bewerkstelligen. De lerenden zaten in comfortabele stoelen in de lessen die werden geplaatst in een halve cirkel en in de les werd altijd achtergrondmuziek gedraaid. De leermethode zoals Georgi Lozanov voorstond, bestond uit het voorlezen van teksten, terwijl op de achtergrond natuurgeluiden waren te horen of klassieke muziek werd gespeeld. Er waren opmerkingen over de grammatica van de doeltaal (het Deens) en lijsten met woorden bij de teksten. Er werd met veel expressies in stem alsook gebaren voorgelezen. Zo werden studenten verleid om te luisteren en de (Deense) woorden die nieuw waren, konden gemakkelijk worden begrepen en opgenomen. Er was veel aandacht tijdens de lessen voor de cultuur en kennis over het land van de doeltaal (Denemarken). In de klas werden rollenspellen gespeeld en ook (Deense) streekgerechten werden in de les gemaakt en gegeten.

Populariteit

De methodiek van Georgi Lozanov was enigszins omstreden en is niet zo bekend meer. Een aantal elementen van Suggestopedie wordt nog steeds toegepast, zoals het gebruikmaken van stemexpressie en gebaren bij het lezen van teksten in de te leren taal.

Voor- en nadelen van Suggestopedie

De leermethode van Suggestopedie zorgt voor een veilige en ontspannen sfeer, waardoor de student geen hinder zal krijgen van frustratie of faalangst. Voor nieuwkomers kan deze gemoedelijke sfeer bijdragen aan een positieve associatie met het nieuwe thuisland. Vaak werkt muziek motiverend en draagt muziek bij aan betere leerprestaties. Dat de lerende gestimuleerd wordt om actief mee te doen en zich in te leven in de situaties, wat voor sommigen een nieuwe ervaring is, is een bijkomend voordeel van de leermethodiek. Tegelijkertijd is dit voor bepaalde studenten een keerzijde, want niet iedere student is hiertoe in staat. Daarnaast kan muziek bij sommige mensen eerder afleiden en zelfs verstorend werken in plaats van stimulerend of ontspannend. Een ander zwak punt is dat de relatie trainer-student niet echt gelijkwaardig is; alle input komt van de kant van de Deense trainer waarbij de student steeds de ontvangende partij is.

Community Language Learning (CLL)

Bedacht door wie en wanneer

De Amerikaanse priester en psycholoog Charles Curran en professor Paul La Forge ontwikkelden in het jaar 1976 Community Language Learning, ook wel Counseling Language Learning
genoemd.

Kenmerken van Community Language Learning (CLL)

Community Language Learning (CLL) is een methode om een taal te verwerven waarbij studenten samenwerken om te bepalen welke aspecten van de taal zij willen leren. Deze methode is gestoeld op de counseling-benadering waarbij de trainer als een counselor optreedt die de zinnen van lerenden omschrijft. De studenten starten een gesprek. Zijn de lerenden de taal (Deens) nog niet voldoende machtig, dan spreken de lerenden in hun moedertaal. De taaldocent (Deens) geeft uitleg en vertaalt. De uitingen van de docent worden hierna zo nauwkeurig mogelijk herhaald. Deze gesprekken in het Deens worden opgenomen om nadien daarna opnieuw te kunnen beluisteren.

De methode bevordert het gemeenschapsgevoel in de leergroep en beschouwt de interactie tussen de studenten onderling als middel om het Deens te leren. Er wordt geen leerboek Deens gevolgd; het zijn de studenten zelf die de lesstof bepalen middels betekenisvolle gesprekken.

Populariteit

Het slagen van de methode is sterk afhankelijk van de expertise van de trainer-counselor. De taaldocent dient sociaal-cultureel kundig alsook taalkundig onderlegd te zijn. De trainer dient zowel het Deens als de moedertaal van de lerende zeer goed te beheersen om de taaluitingen van de lerende te kunnen vertalen. Deze methode kan prima werken als deze op de juiste wijze gebruikt wordt. CLL is niet geschikt voor grote klassen.

Voor- en nadelen van Community Language Learning

De methode biedt lerenden veel autonomie. Studenten vinden het analyseren van de eigen gesprekken vaak nuttig. Niet alleen tijdens de lessen Deens, maar ook buiten de lessen wordt de groep vaak zeer hecht. Door deze methode worden studenten zich een stuk bewuster van de groepsgenoten, de sterke en minder sterke punten en leren om als team samen te werken. Het bespreken door hun fouten en het evalueren van de les Deens is heel leerzaam voor de studenten. Deze verbeteringen blijven vaak in het geheugen gegrift en worden deel van het actieve vocabulaire van studenten.

Dat de docent niet sturend is, ondanks dat een aantal studenten wel sturing nodig heeft, kan een nadeel vormen. Er wordt geen gebruikgemaakt van een leerboek en er worden geen toetsen Deens gehouden. Het succes van de les is hierdoor moeilijk te meten. Een aantal lerenden wordt geremd in hun Deens spreken als zij worden opgenomen.

Lexicografische benadering (Engels: Dynamic Lexicographic Approach; DLA)

Bedacht door wie en wanneer

De Lexicografische benadering (In het Engels: Lexical Approach; LA) is een methode om talen te leren die door Michael Lewis is ontwikkeld in de vroege jaren negentig van de vorige eeuw.

Kenmerken van de Lexicografische benadering (DLA)

De benadering is gebaseerd op de visie dat een belangrijk deel van het leren van een taal (zoals het Deens) bestaat uit het begrijpen en produceren van ‘lexicale eenheden’. Dit zijn brokjes taal die uit (Deense) woorden, woordcombinaties alsook uitdrukkingen bestaan. De studenten verwerven al doende inzicht in de patronen van het Deens (grammatica) en betekenisvolle groepen met woorden. Zo wordt geleerd hoe het Deens ‘in het echt’ gebruikt wordt. In deze benadering neemt de woordenschat Deens een grotere plaats in dan de Deense grammatica. De instructies zijn op situaties en Deense uitdrukkingen gericht die vaak in dialogen voorkomen. Aan interactie wordt aandacht geschonken maar eveneens aan exposure; aan de receptieve vaardigheden van de lerende (luisteren/begrijpen, lezen/begrijpen). Er bestaat veel ruimte voor de studenten om de Deense taal zelfstandig te ontdekken.

Het is de taak van de docent Deens om voor voldoende inbreng te zorgen en het faciliteren van het leertraject van de student.

Populariteit

Door de ideeën over taal van (onder andere) Michael Lewis zijn in de afgelopen drie decennia de lesboeken duidelijk anders geworden. Bij deze methode wordt veel meer aandacht besteed aan woordenschat die in zogenaamde chunks wordt aangeboden, in betekenisvolle brokjes. Iets waarnaar Lewis streefde; de drastische verandering in de wijze waarop een vreemde taal wordt onderwezen, is echter uitgebleven.

Voor- en nadelen van de Lexicografische benadering

Door het werken met ‘chunks’ (brokjes taal); met ‘echte’ taal, leren studenten het Deens op een heel natuurlijke manier te gebruiken. Zo ontstaat souplesse in het het gebruik van het Deens.

Dat de werkelijkheid altijd weer afwijkt van de geleerde taalsituaties, is het minpunt van deze leermethode. Een aantal studenten heeft meer aan een trainer Deens die hen de weg wijst, dan aan een docent taal-facilitator omdat deze studenten meer moeite hebben met het zelf leren herkennen van de patronen van het Deens.

Series Method

Bedacht door wie en wanneer

De Series method, ofwel ‘seriemethode van taalverwerving’ is in het jaar 1880 door de Franse taaldocent François Gouin ontwikkeld.

Kenmerken van de Series Method

De seriemethode (The Series Method of language acquisition) van Gouin is gebaseerd op een serie verbonden zinnen die gemakkelijk te begrijpen zijn en weinig kennis van grammatica van de doeltaal vereisen. Studenten leren zinnetjes op basis van een actie, zoals het huis verlaten in de volgorde waarin deze zou worden uitgevoerd. Deze reeksen of series behandelden onderwerpen als de mens in de samenleving, het leven in de natuur, wetenschap en beroep, vanuit het onderscheid tussen objectief, subjectief en figuurlijk gebruik van de taal ontwikkeld. In de François Gouin-serie wordt geen moedertaal gebruikt. Het is een soort eentalige methode, die niet van ‘vertalen’ en ‘uitleggen’ uitgaat maar uitgaat van ‘demonstreren’ en ‘handelen’. Hierdoor gaan studenten vanzelf snel in de te leren taal (bijvoorbeeld het Deens) denken.

Populariteit

De denkwijzen van Gouin over het leren van een vreemde taal waren zeer vooruitstrevend. Alhoewel de methode een ongebruikelijke aanpak had, was de seriemethode van Gouin enige tijd succesvol. De Directe Methode van Berlitz overschaduwde de leermethode van Gouin echter.

Voor- en nadelen van de Series Method

Door de Seriemethode van Gouin worden de mondelinge vaardigheden Deens van de lerende goed ontwikkeld en het zorgt voor het creëren van een harmonieuze, natuurlijke en gelijkwaardige sfeer.

François Gouin’s methode biedt een levendige manier van lesgeven. Dit soort onderwijs Deens wekt het enthousiasme bij de lerenden op door gebruik te maken van visuele leermiddelen, zoals afbeeldingen, grafieken, enzovoort. Het leren werd tastbaar; dit was iets dat geheel nieuw was. De methode maakt studenten Deens nieuwsgierig, dit werkt goed om het leergeheugen te ontwikkelen, druk om te presteren te verlagen en het zelfvertrouwen te verbeteren. De communicatieve vaardigheid Deens van de student wordt sterk gestimuleerd.

Het nadeel van de methode van François Gouin is dat taal die iets subjectiever of abstracter is, wat lastig in één concrete ervaring is te vangen met beweging en expressie. Een ander nadeel is de bewerkelijkheid voor de taaldocent, die tenslotte een hele reeks aan series dient voor te bereiden. Als derde punt is de Gouin-seriemethode vooral gericht op het mondelinge taalgebruik, terwijl het reguliere onderwijssysteem nog vaak draait om examens die de lees- en schrijfvaardigheid toetsen.

Task-Based Language Teaching (TBLT)

Bedacht door wie en wanneer

Task-Based Language Teaching (Taakgericht taalonderwijs) is in de jaren 80 van de vorige eeuw ontwikkeld. De grondleggers zijn de Indiase taalkundige professor N.S. Prabhu, de Amerikaanse hoogleraar Teresa P. Pica en de Britse hoogleraren Michael H. Long en Graham V. Crookes.

Kenmerken van de Task-Based Language Teaching (TBLT)

Taakgericht taalonderwijs past binnen een Communicatieve Benadering/het Communicatief Taalonderwijs. De gedachte achter deze methode is dat het verwerven van de doeltaal (zoals het Deens) geen op zichzelf staand doel, maar een hulpmiddel om bepaalde taken uit te kunnen voeren. De studenten krijgen verschillende motiverende taken voorgeschoteld, waarvoor kennis van de (Deense) taal vereist is. Voor het goed uitvoeren van deze taken, dienen zij over regels van het Deens en woordenschat te beschikken. Deze taken zijn alledaagse taken, zoals een boodschap doen, een e-mail schrijven, een drankje bestellen, met de klantenservice bellen of een krant lezen. De taak wordt in drie verschillende fasen opgedeeld: vóór, tijdens en na de taak, waarbij de student zich eerst op de taak voorbereidt, de taak daarna uitvoert en tot slot erop terugblikt. Om de opdrachten uit te kunnen voeren, moeten lerenden samenwerken. Om leereffect te hebben, dienen de taken net boven het taalniveau Deens van de lerenden te liggen.

Populariteit

Task-Based Language Teaching heeft aan populariteit gewonnen vanaf de vroege jaren negentig en zeker in het taalonderwijs. Het lijkt de meest praktisch bruikbare vorm te zijn voor het verhogen van de taalvaardigheden bij de lerenden (met name de lerenden in een achterstandspositie) in het lager en secundair onderwijs.

Voor- en nadelen van Task-Based Language Teaching

Taakgericht taalonderwijs (Deens) heeft duidelijke voordelen. Het taakgericht taalonderwijs is een activerende werkvorm, waarbij de lerenden worden uitgedaagd om hun taalvaardigheden (Deens) te gebruiken. Zolang de taak goed aansluit bij de lerende, is de leermethode een op de persoon gerichte, relevante en efficiënte aanpak. De studenten komen op een natuurlijke, alledaagse manier in aanraking met het Deens en leren zo authentieke Deense woorden, woordcombinaties en uitdrukkingen in het Deens. Daarnaast leren studenten om met andere studenten Deens samen te werken. Studenten ervaren taakgericht taalonderwijs als motiverend en plezierig.

Als nadeel kan gezien worden dat de communicatie het belangrijkst is en niet de correcte vorm van het Deens, waardoor studenten die niet zeer nauwkeurig leren.

De Dogme benadering (Engels: Dogme Language Teaching; Dogme ELT)

Bedacht door wie en wanneer

Scott Thornbury; een Nieuw-Zeelandse linguïst en docententrainer op het gebied van taalonderwijs Engels bedacht in het jaar 2000 Dogme Language Teaching/Dogme ELT (ook wel de ‘Dogmabenadering’ genoemd).

Kenmerken van de Dogme benadering (ELT)

‘Dogme 95’; een stroming uit 1995 van een groep van filmmakers uit Denemarken waaronder filmregisseur Lars von Trier, vormde de inspiratie voor Dogme Language Teaching. Bij het filmmaken, houden de deelnemers zich aan 10 strenge regels (10 dogma’s). Deze 10 regels behelzen samen ‘de eed van zuiverheid’ (In het Deens: kyskhedsløfter; in het Engels: Vows of Chastity). Het Dogme-taalonderwijs werkt op een vergelijkbare wijze. De aanhangers van deze methode streven naar een vorm van communicatief taalonderwijs die niet is belast door voorgedrukt materiaal. Het starten van echte conversaties over praktische items is het doel van de Dogme-methode, waarin het om de communicatie gaat als de drijvende kracht van het leren. De Dogme-benadering is daarom een communicatieve aanpak voor onderwijs, die taalonderwijs zonder lesboeken wil bieden of ander lesmateriaal en zich in plaats daarvan richt op de communicatie tussen de studenten en de taaldocent. Net zoals de Dogme-beweging van de filmmakers, kent het Dogme-taalonderwijs tien uitgangspunten (dogma’s).

Populariteit

Ondanks dat onderzoek naar het succes van Dogme beperkt is, stelt Thornbury dat de overeenkomsten met het taakgericht leren van talen (zoals Deens) erop wijzen dat Dogme waarschijnlijk leidt tot vergelijkbare resultaten.

Voor- en nadelen van de Dogme benadering

Een voordeel voor taaldocenten Deens is dat voorbereiding vrijwel niet nodig is. Dat de student verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen leerproces, kan erg motiverend werken. Voorspelbaar zijn de lessen Deens zo niet. Het zorgt voor spontane communicatie en de verveling krijgt geen kans. Tijdens een les volgens de Dogme-benadering is vrijwel elk item bespreekbaar. Lerenden blijven zo betrokken en alert.

Als ze zo weinig begeleid worden door de taaldocent, kunnen lerenden zich daartegenover wat ongemakkelijk voelen. Voor deze manier van lesgeven zijn ook niet alle taaldocenten Deens flexibel genoeg. Een keerzijde kan zijn dat de lerenden zich vaak op een bepaald examen Deens moeten voorbereiden, terwijl het niet zeker is dat de daarvoor benodigde stof in de les wordt behandeld.

Growing Participator Approach (GPA)

Bedacht door wie en wanneer

The Growing Participator Approach (GPA) is ontwikkeld in het jaar 2007 door Language consultants Greg en Angela Thomson.

Kenmerken van de Growing Participator Approach (GPA)

Deze GPA-benadering is een alternatieve kijk op het leren van een vreemde taal (zoals het Deens). Dat taal en cultuur onlosmakelijk zijn, is de primaire aanname van de GPA. Bij GPA gaat het om veel meer dan alleen het leren van het Deens; het doel om tot een volwaardige deelnemer aan het leven in de gastcultuur (van Denemarken) uit te groeien. Daarom hanteert GPA de termen ‘groeiende deelnemer’ in plaats van ‘taallerende’ en ‘verzorger’ in plaats van ‘docent of leraar’. De Growing Participator Approach vertoont gelijkenissen met, en is gedeeltelijk gebaseerd op, de Natural Approach (natuurlijke aanpak) van Stephen Krashen en Tracy Terrell.

De methode bestaat uit zes fasen van activiteiten. Deze activiteiten worden uitgevoerd door de lerende en een verzorger uit Denemarken. Begrip is belangrijker dan productiviteit. De nadruk ligt op Deense woordenschat alsook cultuur. Fase 1 is de zogenaamde hier-en-nu-fase. Deze fase duurt ruwweg 100 uur. In deze fase 1 focust de ‘groeiende deelnemer’ zich op luisteren en non-verbale feedback geven.

Fase 2 van de methode is de verhaalopbouwfase. Deze neemt ruwweg 150 uur in beslag en nu beginnen de deelnemers het Deens ook te produceren. In fase 3 van de methode ligt de nadruk op ‘gedeelde verhalen’. Dit zijn verhalen over dagelijkse gebeurtenissen, verhalen die worden gedeeld tussen culturen alsook verhalen over gedeelde ervaringen. Fase 4 van de methode is de fase van het ‘diepe delen’. De deelnemers en de verzorgers beginnen nu diepere gesprekken te voeren over het leven in de Deense cultuur. In fase 5 van de leermethode beginnen deelnemers zich te richten op het taalgebruik van de moedertaalsprekers Deens door middel van films, televisie, nieuws en literatuur. Ook het Deens dat nodig is voor het werk wordt geleerd. Fase 6 van de methode is de zogenaamde ‘zelfvoorzienende groeifase’. Deze fase heeft geen eindpunt. Hierbij gaat het om groei naast de formele taalsessies Deens.

Populariteit

Er is nog vrij weinig bekend over het succes omdat de methode van Thomson nog redelijk nieuw is. De deelnemers zijn er vrij enthousiast over.

Voor- en nadelen van de Growing Participator Approach

Met de GPA-benadering wordt een duidelijk inzicht op het proces van de taalverwerving Deens geboden. De zes fasen van GPA bieden een duidelijk tijdspad alsook haalbare doelen. Er wordt door de lerende niet alleen taalkennis Deens verworven, maar eveneens van de omgeving en de lerende verwerft daarnaast een nieuw sociaal netwerk.

Het feit dat voor elke deelnemer of tenminste elke kleine groep deelnemers een ‘verzorger’ moet worden gevonden die bereid is om veel tijd te investeren, is een keerzijde van deze leermethode.

Shadowing Technique

Bedacht door wie en wanneer

De Shadowing technique of kortweg Shadowing (‘schaduwen’) is bedacht door Prof. Alexander Argüelles; een Amerikaanse polyglot en taalkundige in de vroege jaren 2000.

Kenmerken van de Shadowing Technique

Shadowing is een methode die studenten zelfstandig kunnen gebruiken voor het verbeteren van de uitspraak en de intonatie (Deens) en het verwerven van vloeiendheid in het spreken. Deze techniek werkt eigenlijk eenvoudig: de lerenden luisteren naar een audio-opname, bij voorkeur een dialoog en zij herhalen wat zij horen. Het gaat in de eerste plaats om de klanken; de Deense tekst al begrijpen is niet belangrijk. Luisteren en herhalen wordt net zo vaak geoefend totdat dit heel gemakkelijk gaat en de student simultaan met de opname Deens kan spreken. De lerende zal na enige tijd een transcript gebruiken om te kunnen lezen (en te begrijpen) wat hij of zij gezegd heeft. Diverse lesboeken zijn voor deze methode geschikt, zolang er maar dialogen in staan of stukken samenhangende tekst. De Deense audio-opnames dienen idealiter wat boven het niveau van de lerende te liggen. De ideale lengte is ongeveer één pagina, zonder kunstmatige pauzes en op een natuurlijke snelheid. Omdat fysieke bewegingen de opname van de te leren taal (het Deens) in het zenuwstelsel versterken, doet Alexander Argüelles de aanbeveling om te gaan lopen tijdens het spreken, liefst in de buitenlucht, en niet te gaan zitten. Dat de lerenden minder gauw worden afgeleid als zij in beweging zijn, waardoor het leren van het Deens aanzienlijk effectiever gaat, is een andere reden.

Shadowing heeft veel gemeen met de audiolinguale methode uit de vorige eeuw, maar bij de audiolinguale methode werden grammaticale drills gebruikt in plaats van dialoog of samenhangende teksten. Ook het simultaan spreken is afwijkend aan Shadowing.

Populariteit

In de afgelopen jaren is veel onderzoek naar Shadowing gedaan waaruit is gebleken dat de techniek zowel de uitspraak als de luistervaardigheid aanzienlijk verbetert. Maar eveneens het algemene begrip van het Deens wordt vergroot.

Voor- en nadelen van de Shadowing Technique

Het praktische voordeel van Shadowing dat het kan worden gebruikt in een groep lerenden, waarbij iedere deelnemer in de groep individueel actief leert. Het rendement is hoog.

De keerzijde van de Shadowing-techniek is dat studenten het wellicht een beetje saai vinden om dezelfde Deense tekst te blijven herhalen. De keuze van de tekst is dus heel belangrijk.

Total Physical Response (TPR^®)

Bedacht door wie en wanneer

De Amerikaanse psycholoog James J. Asher ontwikkelde in de jaren 60 van de vorige eeuw de taalverwervingsmethode Total Physical Response, ook wel TPR^® genoemd.

Kenmerken van Total Physical Response (TPR^®)

TPR^® is een methode om een vreemde talen (bijvoorbeeld Deens) te leren die van het idee uitgaat dat mensen leren door middel van handelingen en bewegingen. Al doende leert men, en wel op de manier zoals kinderen hun moedertaal leren. Ouders geven continu opdrachten aan hun jonge kinderen en belonen hen als ze die uitvoeren (“kijk naar mama”, “goed zo”). “Pak de lepel”, “Mooi!”, “Trek je schoentjes maar aan”, enz.). In de eerste instantie is het de bedoeling dat de kinderen begrijpen wat de ouders zeggen, de kinderen gaan in een later stadium verbaal reageren. De luistervaardigheden Deens vormen dus de basis, daarna volgen de spreekvaardigheden.

TPR^® past deze grondslagen van de moedertaalverwerving versneld toe bij het leren van het Deens. De taaldocent geeft opdrachten op een begrijpelijke en vriendelijke manier, bijvoorbeeld: “pak het boek” en doet de opdrachten zelf voor; de student doet na. In het begin wordt nog niet verwacht van de lerenden dat zij Deens spreken; in een later stadium geven de lerenden de opdrachten. Opdrachten die bekend zijn worden uitgebreid of deels aangepast.

TPR^® appelleert aan beide hersenhelften door de combinatie van beweging en spraak. Het kost daardoor minder moeite om dingen te leren en het geleerde Deens beklijft ook beter.

Populariteit

De methode van TPR^® wordt vooral binnen het NT2-onderwijs gebruikt (Nederlands als tweede taal), zeker bij beginners en ook wel bij Engels op de basisschool. Maar middelbare scholieren en volwassenen werken ook met plezier met TPR^® en behalen goede resultaten.

Voor- en nadelen van Total Physical Response

TPR^® biedt veel voordelen. Doordat de lerende veel begrijpelijke inbreng krijgt aangeboden in ‘chunks’ (woorden die bij elkaar horen), krijgt hij of zij snel begrip van de nieuwe taal. De leermethode zorgt voor een snelle succeservaring. Dit bevordert het plezier in het leren van het Deens. Het zorgt een stressvrij leerproces. In principe is TPR^® inzetbaar voor elke doelgroep, ongeacht welke leeftijd of achtergrond en kan de leermethodiek ook worden gebruikt in grotere klassen. Het geleerde Deens wordt direct opgeslagen in het langetermijngeheugen van de lerenden.

Het feit dat niet elke taaluiting in TPR^®-opdrachten is uit te drukken, is het nadeel van TPR^®. Dit is de reden dat de methodiek tot op een zeker niveau werkt en daarnaast nog een andere methodiek (ter aanvulling) nodig is. Daarnaast is de leermethodiek niet bijzonder creatief. De studenten leren niet hun gevoelens, ideeën en meningen in het Deens te uiten.

De Directe Methode (Engels: Direct Method; DM)

Bedacht door wie en wanneer

De Duits-Amerikaanse taalkundige Maximilian Delphinius Berlitz (geboren als David Berlizheimer) bedacht de Directe Methode, ook wel ‘de natuurlijke benadering’ genoemd, eind jaren tachtig van de negentiende eeuw. De methode is als antwoord op de dominante grammatica-vertaalmethode ontwikkeld.

Kenmerken van de Directe Methode (DM)

Er ontstond een Reformbeweging rond 1900 met nieuwe visies over vreemde talen leren dat inductief en zelfontdekkend diende te zijn. Overigens betrof de Reformbeweging niet alleen het leren van een taal, maar ook voeding, kleding, natuurgeneeskunde en naturisme. Rond het jaar 1900 streefden de mensen, net zoals in de jaren 60 van de vorige eeuw, naar meer natuurlijke manieren van leven en bevrijding van de keurslijven. Er kwam in het taalonderwijs veel aandacht voor ‘levende’, gesproken taal, waarbij grammatica vooral inductief werd aangeleerd, met behulp van voorbeeldzinnen. Hieruit moesten de lerenden de taalregels afleiden. Veel mondelinge oefeningen en met meer aandacht kwamen er voor de uitspraak van de taal (zoals het Deens). Het werd gestimuleerd om de studenten veel in het Deens te laten praten. Dat de taallessen in het Deens gegeven werden, was ook een nieuw verschijnsel. Tijdens de les werd nadrukkelijk niet vertaald. De (Deense) vocabulaire werd aangeleerd met behulp van voorbeelden en plaatjes. Lerenden brachten abstracte vocabulaire aan voor het associëren van ideeën.

Populariteit

Deels onder invloeden van de crises en oorlogen verdween de vernieuwingsgolf van begin twintigste eeuw langzaam, om weer een andere vorm te krijgen in de jaren 60.

Taleninstituten als Interlingua en Berlitz werken nog altijd met een (moderne versie van) de Directe Methode.

Voor- en nadelen van de Directe Methode

Dat het een vrij natuurlijke manier is om Deens te leren, is het grote pluspunt van de Directe Methode. Bij de methode wordt veel aandacht besteed aan spreken en luisteren, waardoor de lerenden zelfvertrouwen en vloeiendheid in het Deens kunnen krijgen. Keerzijden heeft deze leermethode echter ook. Er is bij deze methode vrijwel geen aandacht voor schrijfvaardigheid (Deens) en ook minder aandacht voor lezen in de doeltaal. Voor studenten die verder meer gevorderd zijn in het Deens, biedt deze leermethode onvoldoende uitdaging. De Directe Methode is tevens niet erg geschikt voor minder snel lerende studenten, omdat deze methode op een dynamische inzet vanuit de studenten is gebaseerd.

De Manesca-methode (Engels: Manesca Method)

Bedacht door wie en wanneer

Jean Manesca publiceerde in 1835 An Oral System of Teaching Living Languages Illustrated by a Practical Course of Lessons in the French through the Medium of the English (“Een mondelinge methode voor het onderwijzen van levende talen, aan de hand van een praktische cursus Frans door middel van het Engels”). In 2015 ging An oral system of teaching living languages in herdruk.

Kenmerken van de Manesca-methode

Manesca is gebaseerd op hetzelfde principe als de ‘natuurlijke aanpak’ (Natural Approach): de beste manier om vreemde talen te leren, is de manier waarop een kind zijn moedertaal leert. Het leren van een taal (zoals Deens) moet gemakkelijk en veilig zijn. Manesca wil om die reden niet werken met abstracte regels en woordenlijstjes met Deense woorden die uit het hoofd geleerd moeten worden.

De Manesca-methode is de oudste, bekende, volledige taalcursus. De leermethode is gebaseerd op het werken met een groep van studenten en een taaltrainer Deens, die één Deens nieuw woord tegelijk introduceert. Bij elk woord hoort een specifieke beweging. Het Deense woord en deze beweging worden daarna door de studenten afzonderlijk herhaald. Door de herhaling onthouden de studenten deze Deense woorden, zonder dat uit het hoofd geleerd hoeft te worden. Stap voor stap worden deze woorden zo zinnen en weer variaties op de Deense zinnen. De Deense spelling wordt in een later stadium met leesteksten aangeboden.

De methode van Jean Manesca is reeds enkele jaren later door de Duitse grammaticaschrijver en taaldocent Heinrich Gottfried Ollendorff overgenomen en aangepast en wordt ook wel de Ollendorff-methode genoemd.

Populariteit

Manesca is twee jaar na de publicatie van zijn methode overleden. Het werk van Manesca is door anderen opgepakt en verder ontwikkeld, onder meer door Ollendorff. Een groot deel van de ideeën van Manesca zijn actueel en worden nog steeds in het moderne vreemdetalenonderwijs gebruikt.

Voor- en nadelen van de Manesca-methode

De combinatie van spreken en bewegen, waardoor het fysieke geheugen wordt aangesproken en het geleerde gemakkelijker en langduriger door de lerende wordt onthouden, geldt als de sterke kant van de Manesca of Ollendorff-leermethode. Wat daar eveneens aan bijdraagt, is het vele herhalen. Het feit dat dit wat saai kan zijn om steeds dezelfde Deense woorden en zinnetjes te blijven herhalen, kan door studenten als een minpunt worden gezien.

Silent Way

Bedacht door wie en wanneer

The Silent way (‘de stille manier’) is ontwikkeld door de Egyptenaar Caleb Gattegno in het jaar 1963.

Kenmerken van de Silent Way

The Silent Way is een methode om een vreemde taal (bijvoorbeeld Deens) te leren die gebruikmaakt van stilte als instructiemiddel. Gattegno’s methode gaat uit van de autonomie van de student en diens actieve deelname.

De trainer Deens gebruikt een combinatie van gebaren en stilte om de aandacht te trekken van de lerenden, reacties uit te lokken en ze aan te moedigen om fouten te verbeteren. De methode besteed veel tijd aan de uitspraak (Deens).

Caleb Gattegno, die van oorsprong wiskundige was, hechtte er veel waarde aan om taalonderwijs te geven op een manier die efficiënt voor de energievoorraad van zijn studenten was. Hij had ontdekt dat het relatief weinig energie kost om een auditief of visueel beeld te onthouden, veel minder energie dan wanneer we proberen iets uit het hoofd te leren. Gattegno betoogde dat trainers niet zozeer naar het overbrengen van kennis zouden moeten streven, maar het bewustzijn dienen aan te boren, want alleen het bewustzijn maakt het mogelijk om dingen te leren.

The Silent Way van Gattegno gebruikt onder andere gekleurde staafjes (zogenaamde cuisenaire-staven), die voor verschillende dingen kunnen worden gebruikt. De methode maakt eveneens gebruik van Words in Colour; een kleurenkaart voor geluiden waarin elke kleur een specifieke klank van het Deens vertegenwoordigt, gekleurde woordgrafieken om aan zinnen te werken en gekleurde grafieken die worden gebruikt om spelling te leren.

Populariteit

Caleb Gattegno’s ideeën zijn van belang geweest, voornamelijk bij het aanleren van de uitspraak van het Deens, alhoewel The Silent Way in de originele vorm niet veel wordt toegepast.

Voor- en nadelen van de Silent Way

Dat zijn aanpak niet-bedreigend is voor lerenden, die immers als autonoom beschouwd worden, is het voordeel van de benadering van Caleb Gattegno. De taaltrainer Deens is in feite dienstbaar aan de student, niet omgekeerd. De leermethodiek van The Silent Way stimuleert het leren op een natuurlijke manier. Het geleerde wordt meestal goed verwerkt en onthouden door lerenden een uitdaging te geven om nieuwe dingen te ontdekken. Foutjes maken mag. Dit draagt bij aan het leerproces.

Dat sommige studenten intensievere begeleiding nodig hebben dan de methode voorziet, kan een minpunt van de methode zijn. Een student zou gefrustreerd kunnen raken door het gebrek aan inbreng van de trainer Deens. De beperking van het gebruik van kleuren en grafieken is dat ‘het nieuwe’ er vrij gauw af is, waardoor het effect van de methode kan verdwijnen.

TPR Storytelling

Bedacht door wie en wanneer

TPR Storytelling, afgekort ‘TPRS’ staat voor Teaching Proficiency through Reading and Storytelling. De methode van TPR Storytelling is ontwikkeld door Blaine Ray in 1990, van oorsprong een Amerikaanse docent Spaans, en komt uit de TPR-techniek (Total Physical Response) voort.

Kenmerken van TPR Storytelling

TPR Storytelling is een taalverwervingsmethode die verhalen gebruikt om een vreemde taal (bijvoorbeeld Deens) te leren. Het principe van TPRS is een natuurlijke methode van taalverwerving: de nieuwe taal leren zoals kinderen hun moedertaal leren. Om dit te bereiken, worden lerenden aan veel begrijpelijke input blootgesteld. De taaltrainer Deens vertelt een verhaal aan de studenten, waarin nieuw te leren Deense woorden meerdere keren voorkomen. De verhalen zijn interessant of humoristisch en nooit te lang. De lerenden ontspannen zich omdat de verhalen eenvoudig te begrijpen zijn. Op deze manier worden woorden en structuren van het Deens ongemerkt opgeslagen in het langetermijngeheugen van de lerende. De trainer wijst studenten op grammaticale verschijnselen van het Deens, zonder dat studenten regels van het Deens uit het hoofd hoeven te leren.

Na enige tijd zullen de lerenden ‘vanzelf’ Deens gaan spreken en de Deense grammaticale structuur van de nieuwe taal nadoen. Dit is een natuurlijk proces. Samen met een groepje studenten een verhaal opbouwen, is een variant. De taaltrainer Deens schrijft hierbij eerst nieuwe woorden en structuren op een bord, met de Deense vertalingen erbij, om daarna hier een verhaal van te maken samen met de studenten. Tot slot vertellen de studenten het verhaal na. Lezen in het Deens is een belangrijk deel van TPR Storytelling, omdat dit zorgt voor inbreng. In een latere fase volgt schrijven in het Deens.

Populariteit

Er is veel onderzoeken gedaan dat uitwijst dat TPRS een succesvolle manier is om een vreemde taal te leren. Er zijn wel randvoorwaarden nodig: de setting dient geschikt te zijn en de taaltrainer dient goed getraind te zijn.

Voor- en nadelen van TPR Storytelling

TPR Storytelling is een laagdrempelige wijze van taalverwerving en het geleerde wordt grondig verworven. TPRS spreekt ook de creatieve intelligentie aan; TPRS is een vorm van breinvriendelijk leren. Het is prettig voor studenten en het is niet moeilijk om de aandacht erbij te houden. Voor studenten werkt de methode zeer motiverend om zelf een verhaal te maken.

Een nadeel is dat TPR Storytelling veel voorbereiding van taaldocenten vraagt.

De Rosetta Stone methode

Bedacht door wie en wanneer

De Rosetta Stone-leermethode is vernoemd naar de Steen van Rosetta, een steen met een tweetalige tekst die in Egypte werd ontdekt, door middel waarvan uiteindelijk de hiërogliefen ontcijferd konden worden. Rosetta Stone is ook de naam van het softwarebedrijf dat deze taalcursussen op de markt brengt. De eerste versie van Rosetta Stone is uitgebracht in het jaar 1996.

Kenmerken van de Rosetta Stone methode

De Rosetta Stone methode is een wijze om vreemde talen te leren achter een computer. Deze taalcursussen worden in meer dan dertig verschillende talen aangeboden en ze zijn te volgen vanuit elk van deze talen.

De Rosetta Stone-methode is een communicatieve methode, die de wijze imiteert waarop een kind zijn of haar moedertaal leert. Dit wil zeggen ‘leren door onderdompeling’, leren door veel te luisteren en na te zeggen. De Rosetta Stone-methode gebruikt hiervoor foto’s en stemmen van native speakers (moedertaalsprekers) voor het overbrengen van de betekenis van nieuwe woorden. De methode maakt gebruik van spraakherkenningsprogramma dat de uitspraak registreert en daar een schematische weergave van maakt. Zo kunnen gebruikers hun uitspraak van de nieuwe taal met die van moedertaalsprekers (native speakers) vergelijken. Door de voorbeeldspreker minder snel te laten spreken en vervolgens veel na te zeggen, kan uitspraakverbetering bereikt worden.

De methode biedt dictee-oefeningen om de schrijfvaardigheid te oefenen. De software controleert de spelling en grammatica en geeft eventuele fouten aan en biedt de optie om de fouten van de studenten te corrigeren.

Het programma van Rosetta Stone biedt ook leesteksten. De teksten gaan over dagelijkse onderwerpen, ideeën en activiteiten.

Populariteit

Wereldwijd wordt Rosetta Stone veel ingezet en niet door de minsten. Onder meer het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse zaken en de NASA maken er gebruik van. Rosetta Stone wordt in ons land door enkele ministeries en diverse hogescholen en universiteiten en ook door een aantal internationale organisaties gebruikt.

Voor- en nadelen van de Rosetta Stone methode

De methode van Rosetta Stone is zeer makkelijk in gebruik en de methode kan op ieder moment door lerenden gebruikt worden. Welke delen van de methode wat meer of wellicht minder aandacht nodig hebben, kunnen de studenten zelf bepalen. Veel lerenden vinden het leuk om te werken met de leermethodiek. Bij een gebrek aan taaldocenten kan Rosetta Stone een oplossing bieden voor scholen. Een minpunt van de methode is dat er geen taaldocent beschikbaar is die studenten kan motiveren of iets extra’s kan bieden.

De Pimsleur methode

Bedacht door wie en wanneer

De Pimsleur taalcursussen zijn ontwikkeld door Amerikaans taalkundige Dr. Paul M. Pimsleur. Zijn eerste taalcursus was een cursus Grieks, die Paul Pimsleur in 1963 introduceerde.

Kenmerken van de Pimsleur methode

De Pimsleur-methode is een Amerikaans computerprogramma om nieuwe talen (bijvoorbeeld Deens) te leren.

De taalcursussen van Pimsleur bestaan uit zinnen/dialoog die de student naspreekt en vervolgens herhaalt. Deze Deense zinnen van de cursus zijn ingesproken door moedertaalsprekers. De cursus is gebaseerd op herhaling, anticiperen, woordenschat en wederom herhaling. De les omvat een audio-opname van een half uur met nieuwe woordenschat en taalstructuren in het Deens. De grammaticale structuur van het Deens wordt niet uitgelegd maar aangeboden via uitbreiding van, en variaties op, deze zinnetjes.

Pimsleur deed onderzoek naar het meest optimale interval waarmee geleerde informatie van het kortetermijngeheugen naar het langetermijngeheugen overgaat. Dit (gemiddelde) interval is in de Pimsleur taalcursussen verwerkt.

Populariteit

De Pimsleur taalcursussen worden onder meer in Amerika gevolgd en de ervaringen met de methode lopen uiteen. Over het algemeen zijn de lerenden tevreden over de aangeleerde uitspraak van het Deens.

Voor- en nadelen van de Pimsleur methode

De methodiek van Pimsleur werkt heel goed om de uitspraak te verbeteren, omdat de insprekers van de zinnen moedertaalsprekers (native speakers) zijn en op een natuurlijke manier Deens spreken op een normaal tempo.

Dat er niets uitgelegd wordt, is een keerzijde van de methode van Pimsleur. De studenten leren geen bouwstenen om zelf Deense zinnen te maken, maar moeten het doen met duizenden voorbeeldzinnetjes die worden ingeprent.

De Michel Thomas methode

Bedacht door wie en wanneer

De Michel-Thomas-methode is, niet geheel verrassend, bedacht door Michel Thomas; een in Polen geboren genaturaliseerde Amerikaan. Michel Thomas ontwikkelde zijn leermethode kort na de Tweede Wereldoorlog in een eigen taleninstituut in Beverly Hills, Los Angeles, die beroemdheden als Barbra Streisand, Emma Thompson, Diana Ross, Bob Dylan, Mel Gibson en Pierce Brosnan tot de klantenkring kan rekenen.

Kenmerken van de Micheal Thomas methode

Michel Thomas’ uitgangspunt was dat iemand alleen in staat is om te leren als hij of zij stressvrij is. Michel Thomas begon met zijn studenten duidelijk te maken dat ze zich geen zorgen hoefden te maken dat ze dingen zouden vergeten.

De cursussen van Michel Thomas zijn audiolessen, door twee stemacteurs ingesproken; een mannelijke en een vrouwelijke. De setting is bij Michel Thomas een virtueel klaslokaal, waarin de student als de derde student fungeert. De student luistert mee met de les van de stemacteurs. Als een vraag aan de stemacteurs gesteld wordt, is het de bedoeling dat de lerenden op pauze klikken en eerst zelf de vraag beantwoorden. Er zijn geen huiswerkopdrachten, geen uit-het-hoofd-leren. De lessen worden opgebouwd in kleine delen en nieuwe lesstof wordt met bekende lesstof afgewisseld. Bij de Michel Thomas-methode is de uitleg steeds in het Engels. Er wordt gewezen op verbanden tussen de talen, als die verbanden er zijn. Grammaticale uitleg wordt eveneens gegeven. Bij de methodiek van Michel-Thomas wordt makkelijke lesstof eerst aangeleerd, moeilijkere lesstof volgt pas nadat de student het voorgaande heeft begrepen en verworven. Behalve woorden en zinnetjes worden eveneens bouwstenen aangeleerd waarmee de lerenden zelf zinnetjes kunnen bouwen. Ook maakt de methode gebruik van flashcards waarmee lerenden zelf hun woordenschat kunnen toetsen en online oefeningen kunnen maken om hun eigen vooruitgang te meten.

Populariteit

Veel mensen zijn tevreden over de uitleg van de structuur van de doeltaal en vinden de cursus plezierig werken. Lerenden die wat verder gevorderd zijn met de taal, vinden de methode van Michel Thomas minder nuttig.

Voor- en nadelen van de Micheal Thomas methode

De taalcursussen zijn heel toegankelijk en trainen luistervaardigheid en uitspraak op een efficiënte manier. Een keerzijde van de Michel Thomas-methode is dat deze taalcursussen Deens niet in schrijfvaardigheid voorzien. Een daadwerkelijke interactie is er ook niet doordat de methode van Michel Thomas een audiocursus is.

De Assimil methode

Bedacht door wie en wanneer

Assimil is een Frans bedrijf, dat in het jaar 1929 is opgericht door Alphonse Chérel. Het bedrijf maakt taalcursussen en publiceert deze. Hun eerste boek heette Anglais sans Peine.

Kenmerken van de Assimil methode

‘Assimileren’ betekent letterlijk ‘mengen met, opgaan in een groep’, wat voor een taalcursus (zoals Deens) vrij hooggegrepen was. De Assimil-taalcursussen zijn zelfstudielessen die bestaan uit een leerboek Deens en audio-CD’s en een USB-stick. De gebruikers werken bij voorkeur ongeveer twintig minuten per dag.

De taallessen bestaan uit Deense dialogen die beluisterd, nagesproken en gelezen worden. De Deense vertaling staat naast deze dialoog, met de grammaticale uitleg. Om de uitspraak van het Deens te oefenen, maakt Assimil gebruik van zinnetjes die door native speakers zijn ingesproken en die de gebruikers dienen te herhalen. De opbouw van de les is van receptief naar productief: tijdens de eerste les wordt nog geen taalproductie van de cursist verwacht; dit komt pas na ongeveer 50 lessen.

Populariteit

De Assimil-cursussen zijn gewaardeerd. Ze zijn niet zo duur en er is een groot aanbod aan talen.

Voor- en nadelen van Assimil

Het voordeel van de Assimil-methode is dat de lerende op zijn of haar eigen tempo kan leren wanneer dit het beste past. Het nadeel hierbij is, wat geldt voor alle computertaalcursussen, dat de student is aangewezen op zichzelf. Er is geen docent Deens beschikbaar om de studenten te begeleiden of te motiveren.